مقدمه‌ای بر پراستفاده‌ترین دستورات کاربردی ترمینال سیستم عامل لینوکس

شما احتمالاً با سیستم‌های عامل‌هایی مثل ویندوز XP، ویندوز 7، ویندوز 8 و Mac OS X آشنا هستید. Linux هم یک سیستم عامل قدرتمند است که امروزه کاربرد و استفاده فراگیری دارد. طبق آخرین آمارهای موجود از 500 ابرکامپیوتر برتر، اکنون 100درصد از 500 ابرکامپیوتر برتر جهان از Linux استفاده می‌کنند. این حیرت‌انگیز نیست؟

سیستم عامل، روح و ذهن کامپیوترها و تمام دستگاه‌های مدرن محاسباتی است. این یک نرم‌افزار است که تمام منابع سخت‌افزاری دسکتاپ یا لپ‌تاپ شما را مدیریت می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، سیستم عامل ارتباطات بین نرم‌افزار و سخت‌افزار شما را مدیریت می‌کند.

Linux بسیار قابل‌استفاده است و در موبایل‌ها، ماشین‌ها، یخچال‌ها و دیگر دستگاه‌ها کاربرد دارد. بیشتر در اینترنت و ابرکامپیوترها اجرا می‌شود. درواقع، بورس اوراق بهادار در جهان در چندین کشور روی Linux اجرا می‌شود. Linux، پلتفرمی برای اجرای دسکتاپ‌ها، سرورها و سیستم‌های ترکیبی در سراسر جهان است به این دلیل که بیشترین اعتمادپذیری، امنیت و قوی‌ترین سیستم عامل موجود را دارد.

دستورات پایه‌ای Linux

حالا بیایید نگاهی به 20 تا از مهم‌ترین دستورات مهم در Linux بیندازیم. دستورات Linux حساسیت بالایی دارند بنابراین باید مراقب باشید که از چه چیزی استفاده می‌کنید.

1.Is

این دستور لیست کردن فهرست مطالب را انجام می‌دهد.

 اگر با ویندوز آشنا باشید، می‌دانید که از سیستم متکی بر فرمان برای لیست کردن مطالب در فهرست استفاده می‌کند. در Linux، دستور Is، برای لیست کردن فایل‌ها و فهرست‌ها استفاده می‌شود. بعضی نسخه‌ها می‌توانند کدنویسی رنگی را هم پشتیبانی کنند. اسامی که به رنگ آبی هستند، نشان‌دهنده اسامی فهرست‌ها هستند.

 "Ls –l" به صفحه‌بندی کردن خروجی‌ها کمک می‌کند بنابراین شما می‌توانید آن‌ها را صفحه به صفحه نشان دهید؛ به‌عبارت‌دیگر اسکرول کردن لیست به‌سرعت انجام می‌گیرد. شما همیشه می‌توانید از "ctrl + c" برای برگشتن به خط فرمان استفاده کنید.

وقتی‌که شما از Is –l استفاده می‌کنید، می‌توانید جزئیات بیشتری از مطالب در دایرکتوری ببینید.

این دستور موارد زیر را لیست خواهد کرد:

• مجوزهای همراه فایل
• سازنده فایل
• گروه‌های مرتبط به فایل
• حجم فایل
• برچسب زمان
• نام فایل

دستور زیر را در ترمینال لینوکس خود بنویسید. به این ترتیب خواهید دید که تمام مطالب برای شما به صورت لیست شده درآمده است.

$ ls -l

2.cd 

این دستور کار عوض کردن دایرکتوری را انجام می‌دهد.

روش کار با این دستور ساده است، فقط کافیست مسیر دایرکتوری که می‌خواهید به آنجا بروید را وارد کنید همانند دستور زیر که ما را به پوشه لاگ فایل‌ها می‌برد. 

$ cd /var/log

3.grep 

این دستور کار پیدا کردن متن در فایل را انجام می‌دهد.

دستور Grep فایل‌های بسیاری را برای پیدا کردن متن موردنظر شما به‌صورت هم‌زمان جستجو می‌کند.

Grep PATTERN [FILE]
Grep failed transaction.log

دستور بالا تمام کلماتی که را با لغت "files" سازگار باشند، پیدا خواهد کرد.

$ grep ‘failed’ transaction.log

4. دستورات su/sudo

دستوراتی وجود دارند که برای اجراشدن نیاز به مجوزهای بیشتری دارند؛ بنابراین شما به‌عنوان مدیر سیستم آن‌ها را اجرا می‌کنید و کاربران عادی نمی‌توانند این کار را انجام دهند.

این دستور، shell یا پوسته را برای استفاده یک کاربر ارشد تغییر می‌دهد و تا زمانی که شما از دستور خروج (Exit) استفاده نکنید، می‌توانید به‌عنوان کاربر ارشد به کارتان ادامه دهید.

دستور Sudo: اگر نیاز دارید که کاری را به‌عنوان یک کاربر ارشد اجرا کنید، می‌توانید از دستور sudo استفاده کنید. این به شما اجازه می‌دهد که این دستور را در جایگاه بالاتری اجرا کنید و زمانی که دستور اجرا شد شما به جایگاه و مجوزهای عادی خودتان برمی‌گردید.

مثال: دستور "shutdown" سیستم کامپیوتر شما را به‌صورت امن خاموش می‌کند.

• Sudo shutdown 2: این دستور کامپیوتر را بعد از دو دقیقه خاموش می‌کند.
• Sudo shutdown –r 2: این دستور در عرض دو دقیقه سیستم را خاموش و مجدداً روشن می‌کند.
• استفاده از "ctrl + C" یا  "shutdown –C": با استفاده از این ۲ دستور، می‌توانید روند خاموش شدن سیستم را متوقف کنید.

$ sudo shutdown 2
$ sudo shutdown –r 2

5.pwd 

دایرکتوری کنونی (همان دایرکتوری که الان در آن قرار دارید) را برای شما نمایش می‌دهد. 

این روش برای زمانی که نمی‌دانید در کدام دایرکتوری قرار دارید بسیار مناسب است، به این صورت که شما این دستور را در ترمینال تایپ کرده و سپس اینتر کرده و در نهایت این دستور دایرکتوری فعلی را به شما نمایش می‌دهد.

$ pwd

6.passwd 

اگرچه شبیه دستور pwd به‌نظر می‌رسد اما کاری که انجام می‌دهد متفاوت است. این دستور برای تغییر رمز عبور استفاده می‌شود. شما می‌توانید رمز عبور خودتان یا دیگر کاربران را تغییر دهید. 

لازم به ذکر است که کاربران عادی سیستم فقط می‌توانند رمز عبور خودشان را تغییر دهند درحالی‌که مدیران سیستم می‌توانند رمز عبور هر حسابی را ویرایش کنند.

"[Passwd [username" با استفاده از این دستور، ادمین سیستم می‌تواند رمز عبور هر کاربری را تغییر می‌دهد.

$ passwd admin

7.mv 

برای جابجایی و یا تغییر نام یک فایل، باید از دستور mv استفاده کنید. 

در این مثال نام فایل از "first.txt" به "second.txt" تغییر می‌کند.

$ mv first.txt second.txt

8.cp 

این دستور کار کپی کردن یک فایل مرجع به فایل مقصد را انجام می‌دهد.

درمواردی که به نسخه کپی فایلی در همان دایرکتوری نیاز دارید، باید از دستور cp استفاده کنید.

می‌توانید از "Is – I" برای دیدن فایل‌های تازه ایجاد‌شده استفاده کنید. هردو فایل حجم یکسانی دارند.

دستور زیر از فایل second.txt یک کپی به اسم third.txt در همان دایرکتوری ایجاد می‌کند.

$ cp second.txt third.txt

9.rm 

از این دستور برای پاک کردن یک فایل در یک دایرکتوری و یا خود دایرکتوری استفاده می‌شود. اگر دایرکتوری که قصد پاک کردن آن را داریم خالی نباشد، فرایند پاک کردن انجام نمی‌شود.

"rm –r" تمام محتوای یک دایرکتوری و خود دایرکتوری پاک می‌شوند.

$ rm file1
$ rm -r myproject

10.mkdir  

این دستور برای شما یک دایرکتوری جدید می‌سازد.

اگر می‌خواهید یک دایرکتوری با نام "my project" بسازید، از دستور "mkdir" به‌صورت زیر استفاده کنید:

$ mkdir myproject

11.chmod 

این دستور برای تغییر وضعیت یک شیء فایل سیستمی به کار می‌رود.

فایل‌ها می‌توانند با "r" خوانده شوند، با "w" نوشته شوند و با "x" مجوزها را اجرا کنند.

$ chmod 744 script.sh

12.chown 

این دستور برای تغییر مالکیت یک فایل یا فولدر و یا حتی چندین فایل برای یک کاربر یا گروه خاص استفاده می‌شود. روش استفاده به صورت زیر است:

Chown owner_ name file_name

درنظر بگیرید که شما کاربری با نام "user1" هستید و می‌خواهید مالکیت را برای استفاده مدیریتی از دستور "sudo" تغییر دهید. پس می‌توانید از دستور زیر استفاده کنید:

$ sudo chown root script.sh

13. cat

این دستور خروجی محتوای کلی فایل را نشان خواهد داد.

دستور cat (شکل کوتاه شده عبارت concatenate) یکی از رایج‌ترین دستورات استفاده‌شده در Linux است. 

دستور cat به شما اجازه می‌دهد که فایل‌های تک و یا چندگانه بسازید، محتوای یک فایل را نشان دهید، فایل‌ها را ضمیمه کنید و خروجی‌ها را مجدداً در ترمینال و یا فایل‌ها ایجاد کنید.

$ cat file.txt
$ cat file1.txt file2.txt

14. echo

از این دستور برای نشان دادن یک متن یا یک رشته به خروجی استاندارد یا یک فایل استفاده می‌شود. اگر دستور زیر را در ترمینال خود وارد کنید، متن داخل کوتیشن‌ها برای شما نمایش داده می‌شود.

echo "Hello Roocket!"

گزینه "echo –e" نقش مفسر کاراکترهای scape را دارد که به‌صورت بک‌اسلش هستند. در زیر نمونه‌ای از آن را می‌بینید:

$ echo –e “This is an article is for beginners. \nIt is on basic linux commands

خروجی را به‌صورت زیر نشان داده خواهد شد:

This is an article is for beginners.
It is on basic linux commands

همانطور که مشاهده می‌کنید n\ متن ما را به خط بعدی می‌برد.

15.wc  

دستور wc (شمارشگر لغات) در سیستم عامل Linux برای پیدا کردن تعداد خط‌های جدید، شمارش لغات، شمارش بایت و کاراکترها در فایلی که به‌وسیله آرگومان‌های فایل مشخص‌شده است، به کار می‌رود. نحوه استفاده از آن به صورت زیر است:

Wc [options] filenames
$ wc –l readme.txt

به جای آپشن l– می‌توانیم از آپشن‌های زیر نیز استفاده کنیم.

• wc –l: تعداد خطوط را در یک فایل چاپ می‌کند.
• wc –w: تعداد لغات را در یک فایل چاپ می‌کند.
• wc –c: تعداد بایت‌ها را در یک فایل نشان می‌دهد.
• wc –m: تعداد کاراکترهای یک فایل را چاپ می‌کند.
• wc –L: اندازه طولانی‌ترین خط را در یک فایل نشان می‌دهد.

16.man 

از این دستور برای مشاهده کتابچه راهنمای مرجع آنلاین برای دستورات یا برنامه‌ها استفاده می‌شود.

تقریباً تمام دستوراتی که تا اینجای کار باهم بررسی کردیم دارای man page یا همان فایل راهنما برای استفاده از آن دستور را دارند.

دو دستور زیر را در ترمینال خود وارد کنید تا متوجه man page شوید.

$ man grep
$ man mkdir

17.history 

از این دستور برای نشان دادن دستوراتی که قبلاً استفاده شدند یا گرفتن اطلاعات درمورد دستوراتی که توسط کاربر اجراشده‌اند، استفاده می‌شود.

18.clear 

این دستور به شما اجازه می‌دهد که صفحه ترمینال را پاک کنید.

$ clear

19.apt–get 

apt–get یک پکیج منجر قوی برای توزیع‌های بر پایه Debian یا Ubuntu است. از آن برای نصب بسته‌های نرم‌افزاری جدید، پاک کردن بسته‌های نرم‌افزاری موجود، ارتقا دادن بسته‌های نرم‌افزاری موجود و ارتقای کل سیستم عامل استفاده می‌شود.

با استفاده از دستور زیر می‌توانید، آپدیت‌های موجود برای سیستم عامل و همچنین برنامه‌های خود را مشاهده کنید.

$ sudo apt-get update

20.reboot 

از این دستور می‌توان برای متوقف کردن، خاموش کردن و یا راه‌اندازی مجدد سیستم به‌صورت زیر استفاده کرد:

$ reboot

سخن پایانی

در پایان، ما ۲۰ مورد از مهمترین دستورات کاربردی ترمینال لینوکس را برای شما معرفی کردیم.

Linux در اینجا به پایان نمی‌رسد. دستورات دیگری هم در Linux وجود دارند که شما می‌توانید یاد بگیرید و درصورت لزوم از آن‌ها استفاده کنید. اگر در استفاده از دستورات بالا در ترمینال به مشکل خوردید، می‌توانید مشکلات خود را در قسمت نظرات همین مقاله با ما درمیان بگذارید.

منبع