بررسی فریم‌ورک Remix و تفاوت آن با Next.js

وقتی صحبت از توسعه برنامه‌های تحت وب با React به میان می‌آید، گزینه‌های متعددی برای ساخت اپلیکیشن‌های بهینه، سریع و ساخت‌یافته پیش روی توسعه‌دهندگان قرار دارد. در میان این گزینه‌ها، دو نام بیشتر از همه به چشم می‌خورند: Next.js و Remix. اولی سال‌هاست که در فضای توسعه React جایگاه خود را تثبیت کرده، و دومی با رویکردی متفاوت و بازگشت به استانداردهای وب، تلاش می‌کند قواعد بازی را بازنویسی کند.

اما تفاوت Remix و Next.js دقیقاً در چیست؟ آیا Remix آمده تا جای Next.js را بگیرد یا هرکدام برای کاربرد خاصی مناسب‌ترند؟ و مهم‌تر از همه، یک توسعه‌دهنده چگونه باید تصمیم بگیرد که کدام را برای پروژه‌اش برگزیند؟

در این مطلب، به صورت گام‌به‌گام به مقایسه Remix و Next.js می‌پردازیم. از مسیریابی و بارگذاری داده‌ها گرفته تا Form Handling، رندرینگ سمت سرور، تولید سایت استاتیک و در نهایت عملکرد و موارد استفاده‌ی واقعی، هر بخش به‌صورت دقیق بررسی می‌شود.

مسیریابی در Remix

Remix از سیستم فایل‌محور (file-based routing) استفاده می‌کند، اما با تفاوت‌هایی نسبت به سایر فریم‌ورک‌ها. در Remix، مسیرها در دایرکتوری app/routes/ تعریف می‌شوند و هر فایل نمایانگر یک مسیر است. اما نکته‌ای که Remix را خاص می‌کند، ساختار تو در تو (nested routes) و پشتیبانی پیش‌فرض از layouts تو در تو است.

این قابلیت به شما اجازه می‌دهد که بخشی از یک صفحه را به‌صورت مستقل رندر کنید بدون اینکه کل صفحه دوباره بارگذاری شود. این ویژگی باعث ساخت اپلیکیشن‌هایی می‌شود که به طور طبیعی کامپوزیتی هستند و حس اپلیکیشن‌های native را منتقل می‌کنند. هر مسیر می‌تواند بارگذاری داده، layout و منطق خودش را داشته باشد و با کمک استانداردهای وب، رفتار مرورگر را بهتر تقلید کند.

مسیریابی در Next.js

Next.js نیز از سیستم فایل‌محور بهره می‌برد و مسیرها در دایرکتوری pages/ تعریف می‌شوند. هر فایل در این دایرکتوری نمایانگر یک route در اپلیکیشن است. از نسخه 13 به بعد، Next.js با معرفی App Router و پوشه‌ی app/ گامی به سوی مسیریابی مدرن برداشت که از layouts ،loading states و nested routing پشتیبانی می‌کند.

اما برخلاف Remix، سیستم مسیرهای تو در تو در Next.js (با App Router) پیچیده‌تر است و نیازمند رعایت conventions خاصی‌ست. همچنین، استفاده از ویژگی‌هایی مثل useRouter() یا Link بیشتر از Remix به لایه‌های abstraction وابسته است.

بارگذاری داده‌ها در Remix و Next.js

بارگذاری داده در Remix

یکی از تفاوت‌های بنیادین Remix با اکثر فریم‌ورک‌های React در نحوه بارگذاری داده‌ها (Data Loading) است. Remix بارگذاری داده را از طریق توابع loader انجام می‌دهد که در هر فایل route تعریف می‌شوند. این توابع در سمت سرور اجرا می‌شوند و داده‌ی لازم را پیش از رندر شدن کامپوننت به آن تحویل می‌دهند.

export async function loader({ params }) {
  const data = await fetchData(params.id);
  return json(data);
}

Remix با این ساختار، بارگذاری داده را همگام با HTML انجام می‌دهد. یعنی مرورگر ابتدا HTML را دریافت می‌کند، و همزمان داده‌ها نیز در حال لود شدن هستند. در نتیجه تجربه‌ای سریع و طبیعی به کاربر ارائه می‌شود.

همچنین، Remix از مفهومی به نام «Progressive Enhancement» بهره می‌برد؛ اگر جاوااسکریپت در مرورگر غیرفعال باشد، بارگذاری داده و نمایش صفحات همچنان به‌درستی کار می‌کند.

بارگذاری داده در Next.js

Next.js دو راه اصلی برای بارگذاری داده فراهم کرده است:

• در زمان ساخت (Static Generation) با استفاده از getStaticProps
• در زمان درخواست (Server-side Rendering) با استفاده از getServerSideProps

در نسخه جدید با App Router، مدل جدیدی معرفی شده است:

• استفاده از async server components
• یا استفاده از فایل page.tsx و توابع fetch در آن

مثال:

export async function getServerSideProps(context) {
  const data = await fetchData(context.params.id);
  return { props: { data } };
}

این روش‌ها انعطاف‌پذیرند، اما باعث جدا شدن منطق داده از ساختار فایل‌ها می‌شوند. در مقابل، Remix بارگذاری داده را بخشی از مسیر می‌داند، نه صرفاً یک ویژگی جانبی.

Form Handling در Remix و Next.js

Form Handling در Remix

Remix از پایه بر اساس استانداردهای وب (Web Standards) طراحی شده، و همین موضوع باعث می‌شود کار با فرم‌ها در آن بسیار طبیعی، ساده و قابل اعتماد باشد. به جای استفاده از onSubmit و useState برای کنترل فرم، شما می‌توانید از تگ <form> معمولی استفاده کنید.

در کنار این، Remix از توابعی به نام action استفاده می‌کند تا درخواست‌های POST ،PUT ،DELETE و... را مدیریت کند:

export async function action({ request }) {
  const formData = await request.formData();
  const name = formData.get("name");
  await saveNameToDB(name);
  return redirect("/thank-you");
}

نکته مهم این است که این کار بدون نیاز به جاوااسکریپت در مرورگر نیز کار می‌کند. اگر JS فعال باشد، فرم بدون بارگذاری مجدد صفحه submit می‌شود (enhanced experience)، و اگر نباشد، مانند فرم سنتی HTML رفتار می‌کند.

Form Handling در Next.js

Next.js برخلاف Remix برای کار با فرم‌ها تکیه زیادی به مکانیزم‌های client-side دارد. معمولاً باید از onSubmit, useState, useEffect و کتابخانه‌هایی مثل Formik یا React Hook Form برای مدیریت وضعیت فرم استفاده کنید.

مثال ساده:

function MyForm() {
  const [name, setName] = useState("");

  const handleSubmit = async (e) => {
    e.preventDefault();
    await fetch("/api/save", {
      method: "POST",
      body: JSON.stringify({ name }),
    });
  };

  return (
    <form onSubmit={handleSubmit}>
      <input value={name} onChange={(e) => setName(e.target.value)} />
      <button type="submit">Send</button>
    </form>
  );
}

در این مدل، شما مسئول مدیریت وضعیت فرم، ارسال درخواست، مدیریت خطاها، لودینگ و… هستید. این روش کنترل بیشتری می‌دهد ولی پیچیدگی زیادی به پروژه اضافه می‌کند.

معماری Remix و Next.js

معماری Remix

معماری Remix مبتنی بر اصول طراحی وب سنتی، ولی با استفاده از ابزارهای مدرن است. Remix ساختار خود را بر پایه این ایده شکل داده که مرورگر و سرور باید با هم کار کنند، نه علیه یکدیگر. به همین دلیل، معماری آن کاملاً حول محور موارد زیر شکل می‌گیرد:

• استفاده از loader و action برای بارگذاری و ارسال داده، به صورت route-based
• اولویت دادن به HTML، فرم‌های بومی و ناوبری native مرورگر
• Nested routing با پشتیبانی پیش‌فرض از layoutهای تو در تو
• حفظ کارایی حتی در شرایطی که جاوااسکریپت غیرفعال است (به کمک Progressive Enhancement)

Remix برخلاف بسیاری از فریم‌ورک‌ها، سعی نمی‌کند همه چیز را داخل React حل کند. بلکه از قابلیت‌های HTTP، فرم‌ها، headers، و رفتارهای نیتیو استفاده می‌کند. این یعنی معمار پروژه بیشتر شبیه معمار وب می‌ماند تا معمار React.

معماری Next.js

معماری Next.js در ابتدا بسیار ساده بود: فایل‌های داخل پوشه pages/ به صورت مسیر عمل می‌کردند و از طریق توابع getStaticProps یا getServerSideProps داده دریافت می‌شد.

اما از نسخه 13 به بعد، با معرفی App Router، این معماری وارد مرحله جدیدی شد:

• استفاده از Server Components و Client Components
• معماری مبتنی بر segmentهای layout و nested routing
• ساختار پیچیده‌تر ولی انعطاف‌پذیرتر با ترکیب پوشه‌های loading, error, layout, page
• تکیه بر امکانات خاص React (مانند streaming و Suspense)

این معماری برای پروژه‌های بزرگ و پویا بسیار قدرتمند است، اما نیاز به دانش عمیق‌تری از React و مفاهیم رندرینگ ترکیبی دارد. مدیریت بین client/server، رفتار async، و هماهنگی کامپوننت‌ها گاهی پیچیده می‌شود.

عملکرد Remix و Next.js

عملکرد Remix

Remix به‌طور خاص با در نظر گرفتن سرعت واقعی بارگذاری صفحات و تعامل کاربر طراحی شده است. عملکرد آن از چند جهت بهینه‌سازی شده:

• بارگذاری تدریجی (streaming): به کمک nested routing و loaderهای مجزا، هر بخش از صفحه می‌تواند مستقل بارگذاری و رندر شود.
• عدم استفاده پیش‌فرض از جاوااسکریپت سنگین: چون Remix از فرم‌ها و تعاملات native استفاده می‌کند، بار جاوااسکریپت سمت کلاینت به شدت کاهش می‌یابد.
• کاهش client-side hydration: فقط آن بخش‌هایی که نیاز به تعامل دارند، با JS فعال می‌شوند.
• استفاده هوشمند از cache مرورگر و HTTP: از آنجا که بارگذاری داده‌ها از طریق route انجام می‌شود، امکان کنترل دقیق روی cache وجود دارد.

این موارد باعث می‌شوند که Time to First Byte (TTFB) و Largest Contentful Paint (LCP) در اپلیکیشن‌های Remix بسیار پایین باشد.

عملکرد Next.js

Next.js نیز در عملکرد بسیار خوب عمل می‌کند، خصوصاً با ویژگی‌هایی مانند:

• Static Generation (SSG): که باعث می‌شود صفحات در زمان build تولید شده و به‌سرعت تحویل داده شوند.
• Incremental Static Regeneration (ISR): صفحاتی که نیاز به بروزرسانی دارند، به‌صورت پویا و بدون کند شدن سایت دوباره ساخته می‌شوند.
• Streaming و Suspense (در App Router): بخش‌هایی از صفحه می‌توانند هم‌زمان با دریافت داده رندر شوند.
• Image Optimization و Font Optimization: به‌صورت پیش‌فرض از ابزارهایی برای بهینه‌سازی منابع استفاده می‌کند.

اما باید توجه داشت که پیچیدگی در معماری (مخصوصاً با Server/Client components) گاهی باعث سردرگمی در بهینه‌سازی می‌شود و هزینه‌ی اولیه لودینگ جاوااسکریپت بیشتر است، مخصوصاً در صفحات دینامیک.

موارد استفاده Remix و Next.js

موارد استفاده Remix

• Remix با تمرکز بر سادگی، استانداردهای وب، و تجربه کاربری روان، برای پروژه‌هایی مناسب است که:
• نیاز به فرم‌های زیاد، تعاملات کاربر با داده و مدیریت ساده‌ی state و navigation دارند
• عملکرد خوب حتی بدون جاوااسکریپت در مرورگر اهمیت دارد
• ساختار پروژه باید قابل پیش‌بینی، لایه‌مند و maintainable باشد
• پروژه نیاز به بارگذاری تدریجی، مسیرهای تو در تو یا layoutهای پیچیده دارد
• تیم توسعه تمایل دارد با استفاده از ابزارهای وب بومی (HTML، HTTP، فرم‌ها) توسعه دهد

مناسب برای:

• اپلیکیشن‌های CRUD پیچیده
• پنل‌های مدیریتی (Admin Panels)
• فرم‌های چند مرحله‌ای
• اپلیکیشن‌های تعاملی با حجم کم جاوااسکریپت
• پروژه‌هایی که در آن‌ها Progressive Enhancement ارزش بالایی دارد

موارد استفاده Next.js

• Next.js به دلیل انعطاف بالا و امکانات پیشرفته‌ای مانند SSG ،ISR، و API routes، برای پروژه‌هایی مناسب است که:
• نیاز به تولید صفحات استاتیک در زمان build دارند
• باید محتوا از CMS یا منابع خارجی کشیده شود و سریعاً به‌روزرسانی شود
• پروژه دارای بخش‌های متنوعی مثل بلاگ، فروشگاه، داکیومنتیشن و... است
• تیم توسعه به کنترل کامل روی frontend/backend نیاز دارد (API routes داخلی)
• نیاز به SEO بسیار بالا و بهینه‌سازی منابع وجود دارد

مناسب برای:

• وب‌سایت‌های مارکتینگ، بلاگ یا خبری
• فروشگاه‌های آنلاین با محتوای متغیر
• مستندات فنی (Docs) و وب‌سایت‌های استاتیک
• پروژه‌های بزرگ با ساختار تیمی و نیاز به انعطاف بالا
• پروژه‌هایی که نیاز به edge rendering یا caching دارند

در پایان

انتخاب بین Remix و Next.js وابسته به درک دقیق نیازهای پروژه، تیم توسعه، و چشم‌انداز فنی است. Remix با فلسفه‌ای مبتنی بر بازگشت به اصول وب و ساده‌سازی تجربه توسعه، گزینه‌ای هوشمندانه برای اپلیکیشن‌هایی است که تعامل کاربر، فرم‌ها و ساختار قابل پیش‌بینی اهمیت بالایی دارد. از سوی دیگر، Next.js با اکوسیستم بالغ، انعطاف بالا، و ابزارهای پیشرفته برای ساخت پروژه‌های بزرگ، هنوز هم یکی از ستون‌های اصلی توسعه React به‌شمار می‌رود.

به جای جست‌وجوی پاسخ قطعی، بهتر است سؤال را این‌گونه مطرح کنیم: پروژه‌ی من چه نوع معماری، رفتار و تجربه‌ای را می‌طلبد؟ پاسخ به این پرسش، مسیر انتخاب شما را روشن خواهد کرد