لینوکس چیست ؟

بعد از آنکه تیم مدیریت راکت وب تصمیم گرفتند که بخشی از مقاله ها را به موضوع لینوکس اختصاص دهیم، تصمیم گرفتم که از مفاهیم و مقدمات اولیه شروع کنم تا اگر در آینده سراغ مباحث کمی پیشرفته تر رفتیم، منبعی برای خواندن مفاهیم اولیه داشته باشید.

توجه داشته باشید که در این مقالات بجای استفاده از نام «گنو/لینوکس» از لینوکس به تنهایی استفاده می شود. درباره تفاوت این دو مورد در مقالات آینده توضیحاتی ارائه می شود.

هسته لینوکس توی دهه ۹۰ متولد شد و از اون وقت همواره در حال رشد و ترقی بوده، تا جایی که الان به عنوان یک سیستم عامل خانگی ازش استفاده می کنن. برای اون دسته از افرادی که نمی دونن باید بگم که لینوکس تقریبا همه جا هست. تلفن همراه تان را نگاهی بیاندازید، سیستم هوشمند ماشین ها از لینوکس ساخته شدند. وسائل هوشمند آشپزخانه تان هم دقیقا به همین شکل. پس واقعا لینوکس در همه جا حضور داره. البته باید گفت که بیشترین نقش لینوکس در سوپر کامپیوترها، دسکتاپ، سرور و سیستم های تعبیه شده است. اما قبل از آنکه درباره سطح اجرایی لینوکس صحبت بشه باید گفت که لینوکس یک سیستم عامل پایدار، امن و رایگان است.

خب در این مقاله می خوام که بدون هیچ حاشیه ای، خیلی سریع شما رو با مفهوم لینوکس آشنا کنم.

لینوکس چیست ؟

درست مانند سیستم عامل های ویندوز اکس پی و مکینتاش، لینوکس هم یک سیستم عامل محسوب میشه. سیستم عامل از دسته نرم افزار ها محسوب میشه و ارتباط مستقیمی با سخت افزار داره. یعنی یه سیستم عامل می تونه سخت افزار رو کنترل کنه. در لایه بالایی سیستم عامل، کاربر و نرم افزارهای کاربردی قرار داره. پس میشه گفت رابط بین کاربر و سخت افزار هم محسوب می شه. سیستم عامل جزو برنامه های سیستمی به حساب می آد و در نهایت برنامه های کاربردی و … روی سیستم عامل اجرا می شن. بدون داشتن یک سیستم عامل توانایی اجرای برنامه ها رو ندارید.

سیستم عامل معمولا شامل این مورد ها هستش :

Bootloader

برنامه ای هستش که فرایند بوت شدن «بالا آمدن» سیستم رو برای شما انجام میده. بعضی از بوت لودر ها خیلی ساده اند و بعضی ها هم پیچیده. ولی خب در نهایت کار آن ها در لایه منطقی یکی هستش.

Kernel

مهمترین قسمت یک سیستم عامل محسوب می شه، در حقیقت ما بهش می گیم، لینوکس. چون خود لینوکس یک کرنل کلی محسوب میشه. کرنل سی پی یو شما رو کنترل میکنه، حافظه اصلی شما رو در اختیار داره و همچنین اجزای دیگه سخت افزار رو می تونه کنترل کنه. کرنل پایین ترین سطح سیستم عامل محسوب میشه.

Daemons

دیمونس در واقع فرایند های پشت زمینه سیستم شما رو در بر می گیره. که معمولا یا در هنگام بوت شدن سیستم شروع به کار میکنه و یا بعد از اینکه به دسکتاپ وارد شدید.

Shell

به احتمال زیاد چیزی به اسم خط فرمان لینوکس رو شنیده باشید. این قسمت رو شل یا پوسته میگن. در واقع جایی هستش که شما می تونید از طریق متن در یک محیط متنی با کامپیوتر ارتباط برقرار کنید. اینجا جاییه که باعث میشه مردم بیشترین ترس رو نسبت به لینوکس پیدا کنند. البته با حضور دسکتاپ های گرافیکی مدرن کمتر برای انجام کارهای روزمره به محیط کامند لاین احتیاج پیدا می کنیم.

Graphical Server

در واقع این قسمت رو میشه یک زیر سیستم به حساب آورد که می تونه گرافیک رو روی صفحه نمایش، نشون بده. اغلب اوقات ما اون رو با اسم X-Server هم می بینیم.

Desktop Environment

این قسمتی از پازل اصلی هستش که کاربر در واقع به صورت مستقیم باهاش تعامل می کنه. در این بین محیط های دسکتاپ زیادی ارائه شدند که مرسوم ترین هاشون عبارتند از: گنوم، کی دی ای، یونیتی، ایکس اف اس و… . هرکدوم از این محیط های دسکتاپ همراه با خودشون یکسری نرم افزار درون ساخت رو دارن. مثلا فایل منیجر، وب بروزر و چیزهای دیگه که ممکنه با هم متفاوت باشند.

Applications

محیط دسکتاپ لینوکس فراهم کننده برنامه های شما محسوب نمیشه، چون اونا صرفا یکسری از برنامه هایی که ممکنه ضروری باشند رو ارائه می دن، اما لینوکس دقیقا مثل ویندوز و مک هزاران برنامه کاربردی و با کیفیت رو ارائه میده که می تونید اون ها رو به روش های مختلف روی سیستم خودتون نصب کنید و ازشون استفاده کنید. در تصویر زیر قسمت فروشگاهی توزیع اوبونتو رو می بینید:

ویژگی های لینوکس چه چیزی باعث می شه تا از لینوکس استفاده کنیم؟

خب لینوکس ویژگی های زیادی داره که هرکدوم از این ویژگی ها ممکنه که صرفا برای یک موضوع خاص به درد بخوره. مثلا توی حوضه شبکه، کاربر خانگی و چیزهای دیگه. اما لینوکس ویژگی هایی هم داره که در واقع جنبه کلی داره. مثلا:

لینوکس متن باز هستش. لینوکس سیستم عاملی هستش که صد در صد آزاد و متن باز ارائه شده. شما می تونید سورس های لینوکس رو دریافت کنید و به هر طوری که دوست دارید از اون استفاده کنید. می خواید یک سیستم عامل جدید رو بر پایه اون بنویسید و یا کارهای دیگه. پس لینوکس متن باز و صد در صد رایگان و آزاد هستش.
لینوکس قابل حمل هستش. قابل حمل بودن لینوکس به این مفهومه که لینوکس می تونه روی هر سخت افزاری اجرا بشه. شما می تونید برنامه ها و کل سیستم عامل لینوکس رو روی هر سخت افزاری که دوست دارید اجرا کنید.
لینوکس امن هستش. لینوکس با استفاده از الگوریتم های اصالت سنجی مثل، حفاظت از پسورد، کنترل ها و دسترسی مختلف روی فایل ها، داده های رمزنگاری شده و آیتم های دیگر، یک سیستم عامل امن محسوب میشه.

اما بیایید بیشتر در مورد این قضیه که چرا باید لینوکس رو انتخاب کنم صحبت کنیم :

شاید بیشتر مردم اینطوری فکر کنن که چرا با داشتن یک سیستم عامل که روی بیشتر لپ تاپ ها و کامپیوتر ها استفاده میشه، باید برم و یک سیستم عامل رو انتخاب کنم که کاملا با محیطی که به آن عادت کردم متفاوت باشه؟ برای جواب این سوال من یک سوال دیگر می پرسم، آیا سیستم عاملی که در حال کار کردن با آن هستید به خوبی کار می کند؟ یا هر روز درگیر ویروس، کم بودن سرعت، کرش، هزینه برای تعمیر و چیزهای دیگر هستید؟

اگر شما هم با این مسائل آشنا هستید، لینوکس به احتمال زیاد بهترین انتخاب شما باشد. لینوکس در واقع به یکی از قابل اعتماد ترین اکوسیستم های کره زمین تبدیل و شده است.

از طرفی برای استفاده از لینوکس شما احتیاج ندارید که هیچ هزینه ای بکنید، چون یک سیستم عامل کاملا رایگان و متن باز هستش. لینوکس تحت لاینسس open source عرضه شده است. به این معنی که شما می توانید:

به صورت کاملا آزاد برنامه ها را برای هر هدفی اجرا کنید.
در مورد کارکرد برنامه ها مطالعه کنید و آنها را آنطوری که دوست دارید تغییر دهید.
توزیع ها را کپی کنید و به دیگران بدهید.
توزیعی براساس تغییرات داده شده خودتان ارائه دهید.

توزیع چیست ؟

براساس هسته اصلی لینوکس، ورژن های مختلفی از توزیع ارائه شده است که می توانید براساس سطوح مختلفی از جمله: دانش، هدف استفاده، سطح استفاده و … از آنها استفاده کنید. از توزیع های محبوب می شود به موارد زیر اشاره کرد:

در مورد توزیع ها در مقالات بعد بیشتر حرف خواهیم زد.

برای تهیه مقالات مربوط به لینوکس از یک منبع صرفا استفاده نمی شود. منابع استفاده شده در این مقالات عبارت هستند از Linux.com، Linux.org و کتاب Linux Essential از Roderick W Smith .