مقایسه سیستم‌‌ عامل‌های ویندوز و لینوکس

ویندوز در برابر لینوکس؛ رقابتی قدیمی که سال‌هاست مورد بحث و بررسی است. ذکر این نکته ضروری است که «بهترین» سیستم‌عامل تنها یک پاسخ ندارد، به این دلیل که کاملاً به ویژگی‌های موردنظر کاربر بستگی دارد. 

امیدوارم همین‌طور که مزایا و معایب این دو سیستم را بیان می‌کنم، نگاه عادلانه‌ای هم به مشخصات خاص این دو سیستم عامل داشته باشم؛ اما قبل از شروع، بهتر است با این سیستم‌عامل‌ها آشنا شویم.

سیستم‌ عامل ویندوز

سیستم عامل ویندوز (Windows)، که توسط شرکت مایکروسافت توسعه و عرضه شده است، یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین سیستم‌های عامل در جهان است. ویندوز اولین بار در سال 1985 با نام "Windows 1.0" به عنوان یک رابط گرافیکی کاربر برای سیستم عامل MS-DOS معرفی شد. از آن زمان، ویندوز با تکاملات متعددی همراه بوده است و به یک سیستم عامل کامل تبدیل شده که هم برای استفاده‌های شخصی و هم برای محیط‌های کسب‌وکار به کار می‌رود.

ویندوز دارای ویژگی‌هایی نظیر رابط کاربری گرافیکی (GUI)، پشتیبانی از برنامه‌های کاربردی متنوع، امکان اتصال به اینترنت و شبکه‌های محلی، امنیت بهبودیافته، و قابلیت‌های چندرسانه‌ای است. سیستم‌های عامل ویندوز در طول زمان شامل نسخه‌های مختلفی شده‌اند، از جمله ویندوز 95، ویندوز XP، ویندوز 7، ویندوز 8، و ویندوز 10. ویندوز 10 که در سال 2015 عرضه شد، به عنوان یک "سرویس" در نظر گرفته شد، به این معنا که به جای انتشار نسخه‌های جدید به صورت دوره‌ای، مایکروسافت بروزرسانی‌های منظمی را برای بهبود عملکرد، امنیت، و ویژگی‌های جدید ارائه می‌دهد.

در سال 2021، مایکروسافت ویندوز 11 را معرفی کرد، که با ویژگی‌های جدیدی مانند یک رابط کاربری بازطراحی شده، بهبودهای چندرسانه‌ای و بازی، و بهینه‌سازی‌هایی برای کارایی و امنیت همراه است. ویندوز 11 نیز با اضافه کردن ویژگی‌هایی مانند ادغام مستقیم با مایکروسافت تیمز و امکانات بهبودیافته برای کار با چندین صفحه نمایش بر روی بهبود تجربه کاربری و افزایش بهره‌وری تمرکز دارد.

سیستم عامل ویندوز به دلیل راحتی استفاده، قابلیت اطمینان و پشتیبانی گسترده از برنامه‌ها و سخت‌افزارهای مختلف، همچنان یکی از پرطرفدارترین سیستم‌های عامل در بین کاربران است.

سیستم‌ عامل لینوکس

سیستم‌عامل لینوکس یک سیستم‌عامل متن‌باز است که در اواخر دهه 90 میلادی توسط "Linus Torvalds" ایجاد شد. لینوکس براساس UNIX طراحی شده است و به کاربران اجازه می‌دهد که کدهای موجود را اصلاح کنند و نسخه‌ها و توزیع‌های متفاوتی را تولید کنند. 

لینوکس به عنوان یک گزینه برتر برای سرور‌ها در نظر گرفته می‌شود و همانطور که می‌دانید بیشتر سرور‌های موجود در جهان، سیستم عامل لینوکسی دارند.

این سیستم‌عامل برای استفاده در دسکتاپ‌ها، موبایل، کنسول‌ها و بسیاری موارد دیگر پرکاربرد است.

ویژگی‌های کلیدی لینوکس:

• متن‌باز و رایگان: کد منبع لینوکس برای همگان قابل دسترسی است و کاربران می‌توانند به صورت رایگان از آن استفاده کنند، آن را تغییر و بازنشر دهند.
• پایداری و امنیت بالا: لینوکس به دلیل پایداری و امنیت بالای خود، انتخاب مناسبی برای سرورها، مراکز داده، و سیستم‌های تعبیه شده است.
• چندکاربری و چندوظیفه‌ای: امکان اجرای همزمان چندین برنامه و استفاده توسط چندین کاربر.
• پشتیبانی گسترده از سخت‌افزارها: لینوکس روی انواع مختلفی از سخت‌افزارها قابل نصب و اجرا است، از کامپیوترهای شخصی گرفته تا سرورها، موبایل‌ها، تبلت‌ها، و سیستم‌های تعبیه شده.
• توزیع‌های متنوع: لینوکس دارای توزیع‌های متعددی (Distributions یا Distros) است که هر کدام تنظیمات پیش‌فرض و مجموعه نرم‌افزارهای مختلفی را ارائه می‌دهند. محبوب‌ترین توزیع‌ها شامل Ubuntu, Fedora, Debian, و CentOS هستند.

مقایسه ویندوز و لینوکس

لینوکس و ویندوز هر دو از بهترین سیستم‌ عامل‌ها در جهان هستند و هر دو جایگاهشان را در جهان محاسبات محکم کرده‌اند. این مقاله بعضی از مشخصه‌های این دو سیستم‌ عامل را بررسی می‌کند و یک مقایسه معنی‌دار از آن برای کمک به شما در انتخاب بهترین سیستم ‌عامل ارائه می‌دهد. 

در زیر تفاوت‌های کلیدی بین این دو سیستم عامل را مشاهده می‌کنید:

گواهی‌نامه‌ها و مجوزها

سیستم‌عامل لینوکس و بیشتر ابزارها و کتابخانه‌های آن کاملاً رایگان و به‌صورت متن‌باز جهت استفاده و ویرایش هستند. نسخه‌های قابل‌خریداری از سیستم لینوکس به همراه پشتیبانی‌های اضافی در بازار موجود است و قیمت آن‌ هم متوسط است. لینوکس تحت لیسانس "GNU General Public" است که به کاربرانش اجازه می‌دهد سیستم‌ها را ویرایش کنند و در هر تعدادی که می‌خواهند از آن استفاده کنند و حتی می‌توانند نسخه‌های اصلاحی خودشان را بفروشند.

سیستم‌عامل ویندوز مایکروسافت، مجوزهای مایکروسافت را دارد که به کاربران اجازه دسترسی به کدهای منبع را نمی‌دهد؛ بنابراین نمی‌توان ویرایشی در سطح استاندارد کاربری انجام داد. محدوده قیمتی نسخه‌های استاندارد آن از 70 دلار تا 200 دلار است و می‌تواند روی «n» تعداد از کامپیوترها که در برگه خرید شما مشخص شده است، نصب شود.

سهولت استفاده

مقایسه حاضر، مقایسه سختی است به این دلیل که برای هر فردی نسبت به دیگری فرق می‌کند. بااین‌حال، لینوکس قابلیت کاربردی خود را در طول سال‌ها از طریق مدرن‌سازی مداوم بهبود بخشیده است. 

با انتشار نسخه‌هایی مثل Linux Mint، نصب و مراحل راه‌اندازی ساده‌تر شده است. ازطریق بروزرسانی‌های مداوم، افراد بدون داشتن دانش فنی و یا میزان کمی از آن هم می‌توانند نرم‌افزار نصب کنند و فعالیت‌های عادی مثل ارسال ایمیل، پخش موزیک و ویدئو و جستجو در اینترنت را انجام دهند.

به دلیل بازار غالبی که ویندوز دارد، در بسیاری از دستگاه‌ها از قبل نصب شده است. وقتی‌که شما یک دستگاه جدید خریداری می‌کنید، با درصد احتمال بالایی یک نسخه از ویندوز روی آن نصب شده است. با توجه به برتری قابل‌توجه آن در بازار، اکثر کاربران به رابط کاربری آن عادت کرده‌اند. 

علاوه بر این، سهولت استفاده از نوارابزار و نصب آسان برنامه‌ها، آن را به‌عنوان یک گزینه برای کاربران جدید و قدیمی تبدیل کرده است.

پشتیبانی

ازآنجایی‌که لینوکس پایگاه کاربری زیادی در سراسر جهان دارد، پشتیبانی آنلاین گسترده‌تری از آن موجود است. انجمن سیستم‌عامل لینوکس، از طریق تالار گفتگو، صفحات مخصوص پرسش‌ها و وب‌سایت‌های، پشتیبانی از کاربران خود پشتیبانی می‌کند.

سیستم‌عامل ویندوز پشتیبانی قابل‌دسترس ساده‌ای از طریق سیستم‌های کمکی آنلاین و یکپارچه، وب‌سایت‌ها و انجمن‌های اختصاصی دارد. به‌علاوه ویدئو‌ها و کتاب‌های آنلاین زیادی درمورد ویندوز برای افراد با سطوح مختلف مهارتی وجود دارند.

تنوع

ازآنجایی‌که لینوکس به‌صورت متن‌باز است و به‌راحتی می‌تواند ویرایش شود، نسخه‌های زیادی از آن موجود هستند که قابل انطباق با نیازهای کاربر می‌باشند. اگر شما اطلاعاتی درزمینهٔ کد نویسی دارید، می‌توانید خودتان کد این سیستم‌عامل را تغییر دهید و یا ویرایش کنید.

در سیستم‌عامل ویندوز، انطباق‌پذیری آسان نیست و تنها تعداد کمی نسخه شخصی‌سازی توسط کاربر از آن موجود است.

سرعت

وقتی‌که صحبت از سرعت می‌شود، لینوکس به‌راحتی از ویندوز پیشی می‌گیرد. برخلاف ویندوز، لینوکس وقتی‌که چندین فرایند با هم انجام می‌شوند، تمایل به حداقل‌سازی خطاها دارد. 

فایل سیستم "Ext4" در لینوکس، کار قابل‌ستایشی را برای حفظ کارآمدی دستگاه انجام می‌دهد. یکپارچه‌سازی در حال حاضر در لینوکس مرده و به خاک سپرده‌شده است. 

ایرادی ندارد اگر بگوییم که حتی سطح استفاده معقول و حداقلی از سیستم‌عامل ویندوز، می‌تواند سرعت آن را به‌صورت غیرقابل‌تحمل و آزاردهنده‌ای، کاهش دهد و تنها زمانی می‌توان از این موضوع اجتناب کرد که از دستورالعمل سخت‌گیرانه آن برای استفاده، پیروی کنید. وقتی‌که از چندین فرایند استفاده می‌شود، عملکرد دیسک و حافظه دچار مشکل می‌شوند.

حریم خصوصی

در سال‌های اخیر، ویندوز به‌طور فزاینده‌ای تبلیغات‌محور شده است. اگرچه کاربران می‌توانند این تبلیغات را غیرفعال کنند، اما نظر مایکروسافت به استفاده از تبلیغات است. 

علاوه بر این ویندوز از طریق سینک شدن با OneDrive و تحلیل رفتار با Cortana و برای بهبود خدمات‌رسانی، می‌داند که شما چه‌کاری با کامپیوترتان انجام می‌دهید. افراد زیادی علاقه‌مند به ابزارهایی هستند که مایکروسافت ارائه می‌کند اما آن‌ها ناقض حریم خصوصی هستند.

از طرف دیگر، کاربران لینوکس، سیستم‌عاملی دارند که ملاحظات حریم خصوصی را رعایت می‌کند. دستگاه‌های لینوکس هم مجهز به رمزنگاری داخلی هستند که با استفاده از آن کاربران از امنیت بهتر و دخالت کمتر برنامه‌ها برخوردار هستند.

امنیت

به‌طورکلی لینوکس از ویندوز، امنیت بالاتری دارد. اگرچه نقص‌های امنیتی در لینوکس هم مشاهده می‌شوند اما به دلیل فناوری متن‌باز آن، هرکسی می‌تواند نقاط آسیب‌پذیر را ببیند که همین موجب آسان‌تر و سریع‌تر شدن روند شناسایی و حل آن مشکلات می‌شود. 

در همین حال بااینکه ویندوز تلاش زیادی برای بهبود سیستم امنیتی خود در طی این سال‌ها انجام داده است اما هنوز هم اولین هدف هکرهای مخرب است. به دلیل تعداد کاربران زیادی که دارد مایکروسافت همیشه در معرض تهدیدهای جدید است.

استفاده از خط فرمان

در سیستم‌عامل لینوکس، خط فرمان (ترمینال) یک ابزار بسیار کارآمد و قوی برای مدیریت و وظایف روزانه است. در ویندوز، از دستور "cmd" می‌توان برای باز کردن یک خط فرمان و اجرای یک مجموعه پایه‌ای از عملگرها استفاده کرد.

قابلیت اطمینان

سیستم‌عامل لینوکس از همان اولین نسخه خود، توجه زیادی به امنیت سیستم، مدیریت فرایندها و زمان بروزرسانی داشته است. در طی این سال‌ها هم لینوکس تمرکز خود بر این موارد را از دست نداده است؛ بنابراین لینوکس را می‌توان یک سیستم‌عامل امن و قابل‌اطمینان نامید.

در مقابل، اگرچه مایکروسافت در طی این سال‌ها، قابلیت اطمینان خودش را بهبود بخشیده است اما همچنان با لینوکس نمی‌تواند رقابت بکند. بسیاری از ویژگی‌ها را به خاطر کاربرپسند بودن و سهولت دسترسی، رها کرده است که این باعث ناپایداری سیستم و آسیب‌پذیر شدن امنیت آن می‌شود و درنهایت باعث می‌شود که ویندوز در مقایسه با لینوکس زیاد قابل‌اعتماد نباشد.

بروزرسانی سیستم

در سیستم‌عامل لینوکس، بروزرسانی‌ها و زمان نصب آن‌ها کاملاً تحت کنترل کاربر است. علاوه بر این بدون راه‌اندازی مجدد، روند بروزرسانی سریع‌تر می‌شود.

ویندوز مایکروسافت به بروزرسانی تصادفی و در زمان نامناسب معروف است. کاربران تازه‌کار که اطلاعات زیادی درمورد تنظیمات بروزرسانی ندارند، چاره‌ای ندارند جز اینکه تا زمان راه‌اندازی مجدد، منتظر پایان روند بروزرسانی بمانند.

بازی

در مورد بازی‌ها، ویندوز برنده این رقابت می‌شود.Steam ، Epic و تعداد زیاد دیگری از این موارد در دسترس کاربران ویندوز است. لینوکس به آهستگی مسیر پیشرفت خود را در بازار بازی طی می‌کند و با وجود معرفی پشتیبانی beta برای بیشتر بازی‌ها، همچنان مسیر طولانی برای پیشرفت در این زمینه پیش‌رو دارد. 

اگر شما یک سیستم‌عامل لینوکس بخرید، تعداد زیادی از بازی‌ها را از دست می‌دهید. علاوه بر این، تولیدکنندگان بازی، از ویندوز به دلیل داشتن تعداد کاربران بالا حمایت بیشتری می‌کنند.

در مقایسه لینوکس و ویندوز این نکات کلیدی که باید به خاطر داشته باشید!

• لینوکس یک سیستم‌عامل متن‌باز است درحالی‌که مایکروسافت یک سیستم‌عامل تجاری است.
• کاربران لینوکس می‌توانند به کدهای مرجع این سیستم‌عامل دسترسی داشته باشند و تغییراتی مطابق میل و علاقه خود در آن ایجاد کنند، درحالی‌که کاربران ویندوز به‌راحتی نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
• سرعت اجرای لینوکس از سیستم‌عامل ویندوز بالاتر است به‌خصوص در سیستم‌های با قدرت متوسط، درحالی‌که با گذشت زمان، سرعت اجرای ویندوز کاهش می‌یابد.
• ویندوز برای ارتقای تجربیات کاربری خود، داده‌های کاربران را جمع‌آوری می‌کند درحالی‌که لینوکس این کار را نمی‌کند.
• ازنظر ضریب اطمینان، لینوکس بسیار قابل‌اعتمادتر از ویندوز است.
• درزمینهٔ بازی، ویندوز با داشتن حداکثر کاربران، در رده بالاتری قرار دارد، به‌طوری‌که بیشتر توسعه‌دهندگان تنها برای ویندوز بازی می‌سازند.
• لینوکس یک سیستم بسیار امن است و به دلیل پلتفرم متن‌بازش، نواقص و نقاط آسیب‌پذیر آن به‌راحتی می‌توانند برطرف شوند، که این ویژگی در ویندوز وجود ندارد.
• در چند سال اخیر، لینوکس به دلیل ویژگی‌ها و برنامه‌های کاربردی خود تبدیل به سیستمی مناسب برای صاحبان مشاغل بزرگ شده است.

سخن پایانی

در این مقاله یک نگاه کلی به تفاوت‌های سیستم‌عامل لینوکس و ویندوز انداختیم. اگر قصد تغییر سیستم‌عامل خود از لینوکس به ویندوز و یا برعکس را داشته باشید، امیدواریم که این مقاله بتواند دید ارزشمندی از مزایا و معایب این دو سیستم به شما ارائه کند. 

اگر فکر می‌کنید که ما در این نکته‌ای را جا انداختیم، لطفاً به ما در بخش نظرات اطلاع دهید.