دانشگاه بریم یا نه پرسش بسیار کلیشه‌ای و البته مهمی است که در نهایت هر برنامه‌نویسی یک روز از خود می‌پرسد. آیا لزومی دارد که برای ادامه برنامه‌نویسی سراغ رشته‌های مرتبط با نرم افزار بروم یا خیر؟ سوالاتی از این دست بسیار زیاد بوده و حقیقتا این موضوع تنها به ایران مرتبط نیست بلکه در سطح جهان افراد بسیار زیادی هستند که با این سوال درگیر خواهند بود. در این مطلب اختصاصی از وبسایت راکت قصد داریم شما را با این پرسش و نکات اساسی آن آشنا کنیم.
همچنین می‌توانید از پادکست «دانشگاه بریم یا نه؟» نیز استفاده بکنید.
دانشگاه
همه ما با مفهوم دانشگاه آشنایی داریم و می‌دانیم که ساختار آن به چه صورتی است. در دانشگاه مفاهیم آموزشی در دو حالت کلی به صورت‌های تئوری و عملی به شما ارائه خواهد شد. گاهی اوقات مفاهیمی که به صورت تئوری گفته می‌شود پیش‌نیاز درس‌هایی خواهد بود که شما بعدا نیاز دارید به صورت عملی با آن‌ها در ارتباط باشید. اما گاهی از اوقات هم این دروس تئوری معمولا تنها برای پُر کردن واحدهای درسی استفاده می‌شوند و عملا کاربرد چندان خاصی برای بازار کار ندارند.
در هر صورت فردی که از طریق دانشگاه و مقاطع تحصیلی مربوط به آن پیش می‌رود و در نهایت به نقطه‌ای از تحصیلات‌ش می‌رسد را یک فرد آکادمیک می‌گویند. گرچه این فرد می‌تواند در زمینه کاربردهای عملی روزانه یک شرکت چندان مورد استفاده قرار نگیرد، چرا که دانشگاه لزوما براساس تکنولوژی‌های جدید مورد نیاز بازار کار عمل نمی‌کند اما می‌تواند در واحدهایی مانند تحقیق و توسعه به خوبی نقش ایفا بکند.
افرادی که به خوبی می‌توانند از دانشگاه‌های معتبر فارغ التحصیل شوند درک عمیقی از مفاهیم اولیه کامپیوتر پیدا می‌کنند حالتی که افراد خودآموز معمولا نمی‌توانند. برای مثال توانایی حل مسئله بسیار بالا، توانایی کار با الگوریتم‌ها و ساختمان داده‌های مختلف، تسلط روی الگوهای مختلف مهندسی نرم افزار و... از ویژگی‌های یک فارغ التحصیل جدی دانشگاه است.
این نکات و مفاهیم اولیه گرچه به نظر بازار کار خسته کننده می‌آید اما همواره شرکت‌های بزرگی مانند گوگل، مایکروسافت، آمازون و دیگر شرکت‌هایی که به بهینه بودن کدهای‌شان اهمیت بالایی می‌دهند ارزش چنین چیزهایی را به خوبی می‌دانند.
دانشگاه برای افرادی که قصد ارائه تحقیق و پژوهش‌های عمیقی در ارتباط با دنیای کامپیوتر را دارند سکو پرتاب بسیار خوبی است چرا که شما در آنجا با مفاهیم اولیه و عمیقی آشنا خواهید شد که یادگیری آن‌ها در حالت خودآموز تا حدی سخت و چالش برانگیز است.
برای مثال اگر شما یک فرد خودآموز باشید و برای بازار کار بخواهید خودتان را آماده بکنید احتمالا هیچگاه سراغ یادگیری عمیق ریاضیات نخواهید رفت و آن را مطالعه‌ای بی فایده برای خودتان می‌دانید.
اما تفکر یک فارغ التحصیل دانشگاهی این است که مادر اصلی کامپیوتر علم ریاضیات است و باید برای اهداف و نتیجه‌هایی که قصد پیگیری‌شان را دارم حتما روی آن تسلط پیدا بکنم.
بنابراین تفکر فردی که دانشگاهی است با کسی که تنها به نیازهای بازار کار توجه می‌کند متفاوت است. اما همین موضوع یک مشکل را برای دانشگاهیان درست می‌کند.
افرادی که در دانشگاه‌ها تحصیل می‌کنند معمولا کمی دورتر از اهداف بازار کار قرار می‌گیرند. برای همین موضوع است که وقتی قصد وارد شدن به دنیای بازار کار را دارند کمی لنگ زده و نیاز دارند که علاوه بر موضوعاتی که در دانشگاه مطالعه کرده‌اند در دنیای بازار کار نیز مفاهیمی را یاد بگیرند.
یکی از دلایلی که بسیاری از افراد موجود در بازار کار برنامه نویسی سابقه‌های تحصیلی درخشانی ندارند همین موضوع است، چرا که معتقدند همین دسته از افراد می‌توانند به جای یادگیری مباحثی که در بازار کار نمی‌تواند چندان نقش کمک کننده‌ای داشته باشد، سراغ موضوعاتی بروند که مستقیما آن‌ها را به یک شغل برنامه‌نویسی مرتبط خواهد کرد.
در ارتباط با این تفکر هم در چند پاراگراف بعدی نیز خواهیم نوشت.
خودآموز
یکی دیگر از روش‌ها برای بررسی این موضوع که آیا می‌شود بدون نیاز به دانشگاه روی مفاهیم کامپیوتری تسلط پیدا کرد بحث خودآموز پیش رفتن است. افرادی که این مرحله را انتخاب می‌کنند می دانند که برای یادگیری نیاز دارند که به صورت مستقل تحقیق بکنند و در جاهای مختلف برای منابع بگردند.
این افراد برعکس دانشگاهیان از استاد و مدرس و استاد یار برخوردار نیستند و در حقیقت نمی‌توانند از کسی کمک بگیرند.
البته در حالت‌های دیگری از مسئله خودآموزی شما می‌توانید با یک مشاور یا مربی صحبت بکنید و یا سراغ یکسری بوت کمپ بروید.
اما افرادی که به صورت خود آموز پیش می‌روند همواره براساس نیاز بازار این کار را انجام می‌دهند. آن‌ها به دنبال این نیستند که ببینند در دانشگاه چه موضوعاتی تدریس می‌شود تا آن‌ها نیز کتاب‌های «جعفر نژاد قمی» را خریداری کنند و در خانه پای مطالعه آن بنشینند.
اغلب افرادی که خودآموز هستند از نقشه‌های راه استفاده می‌کنند که در چند پاراگراف بعدی در ارتباط با اینکه نقشه راه چیست صحبت می‌کنم.
نقشه راه چیست؟
اولین مرحله یک برنامه‌ریزی اصولی داشتن یک نقشه راه یا Road Map است؛ چه بخواهیم برای ایجاد و توسعه یک کسب و کار برنامه‌ریز کنیم، چه برای یک سازمان کلان و یا حتی برنامه‌ریزی شخصی برای رسیدن به اهداف فردی.
به طور خلاصه یک برنامه و نقشه کاری دست‌نوشته یا طرحی است که ساختار کسب و کار ایده‌آل ما را همراه با منابع و ریسک‌های آن ترسیم می‌کند. برنامه، دید گسترده‌تری به ما می‌دهد و مشخص می‌کند که چه باید بکنیم و چگونه باید آن را انجام دهیم.
تعریف کلی و جامع نقشه راه به این صورت است که:
نقشه راه یعنی مطالعه و مشاهده همه ابعاد ممکن انجام یک کار با همه جزئیات به نحوی که به همه سوالات (حتی سوالات کم اهمیت و جزئی) پاسخ منطقی ارائه شود و اهداف پیش‌بینی شده محقق گردد.
بگذارید با یک مثال ادامه بدهیم. زمانی که شما وارد دانشگاه می‌شوید به یک نقشه راه نیازی ندارید چرا که خود دانشگاه برای شما این نقشه راه را ترسیم می‌کند. برای مثال می‌گوید شما در بازه‌های چهار الی پنج ماهه باید فلان تعداد واحد را پاس کنید و این کار را به مدت ۴ سال ادامه دهید تا بتوانید به سطح کارشناسی برسید. بنابراین دانشجویان در این زمینه همه چیز برای‌شان فراهم شده و درگیر مفاهیم دیگری نخواهند بود.
اما فردی که به صورت خودآموز پیش خواهد رفت نیاز دارد که به صورت مستقل نقشه راه خود را ترسیم بکند. که به نظر می‌رسد این کار کمی دردسر ساز خواهد بود.
دو راهکار کلی برای این موضوع این است که شما از یا از یک نقشه راه جامع مانند نقشه راه‌های وبسایت roadmap.sh استفاده بکنید و یا از طریق آگهی‌های کاریابی اقدام به یادگیری ملزومات آن ها بکنید. در این دو صورت شما به این نتیجه خواهید رسید که باید به چه صورتی فرایند یادگیری را شروع کنید.
مزایا دانشگاه
اصلی‌ترین مزیت یک دانشگاه خوب این است که فرایند یادگیری در آن بسیار شفاف و واضح بوده و شما پیچیدگی‌های پیدا کردن منابع و اینکه چه چیزهایی را باید یاد بگیرید ندارید. تنها کار شما در دانشگاه این است که یاد بگیرید و درگیر مفاهیم دیگر نباشید. البته این موضوع ممکن است در سطوح مختلف، متفاوت باشد.
دانشگاه بابت فرایند یادگیری از شما پولی دریافت نمی‌کند (دانشگاه دولتی) و همین موضوع باعث می‌شود که تا حد بسیار زیادی امورات زندگی شما با هزینه‌ای بسیار کم پیش برود و دیگر نیازمند این نباشید که در یک جای دیگر کار بکنید.
مفاهیم اصلی که برای بسیاری از شرکت‌ها مهم و واجب است را شما می‌توانید در دانشگاه یاد بگیرید. این مفاهیم معمولا از پیچیدگی خاصی برخوردار بوده و هر کسی نمی‌تواند به صورت خودآموز و بدون در دسترس بودن استاد از آن‌ها استفاده بکند.
مدرک تحصیلی یکی دیگر از مزایا دانشگاه است که باعث می‌شود شما رزومه قابل اعتمادتری را ایجاد بکنید.
معایب دانشگاه
لزوما هر آنچه که در دانشگاه گفته می‌شود برای بازار کار جذابیت ندارد و افراد بسیار زیادی هستند که بعد از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه نمی‌توانند شغل مناسبی را پیدا بکنند.
دانشگاه استقلال یادگیری را از افراد می‌گیرد و توانایی‌های خودآموزی را در آن‌ها رشد نمی‌دهد. در صورتی که شما بخواهید موضوع جدیدی را یاد بگیرید که استاد و دوستان‌تان از آن اطلاعی ندارد ممکن است پیدا کردن منابع برای شما کمی سخت باشد.
بازه زمانی طولانی دانشگاه یکی دیگر از مشکلات آن است. شما در دوره زمانی که دانشگاه برای‌تان تعیین می‌کند اگر به صورت خودآموز جلو بروید مطمئنا به چیزهای بسیار بیشتری نسبت به یک دانشجو خواهید رسید. چهار سال برای یک کارشناسی و درک کردن مفاهیم اولیه برنامه نویسی بسیار زیاد است. شرکت در یک دوره بوت کمپ به صورت میانگین ۶ ماه طول کشیده و شما در نهایت برای بازار کار آماده خواهید بود.
مزایا خودآموزی
در دنیای خودآموزی شما می‌توانید به صورت بسیار سریع‌تر به نتایجی که قصد دارید به آن‌ها برسید، می‌رسید. به همین دلیل خودآموزی بازه زمانی سریع‌تری داشته و شما چندان درگیر مفاهیم اضافی نخواهید بود.
استقلال یادگیری داشته و همیشه به افراد نزدیک‌تان وابسته نیستید و می‌توانید از منابع مختلف استفاده کنید.
شما اهداف‌تان را براساس بازار کار تعیین می‌کنید و در نتیجه این موضوع باعث می‌شود که بتوانید با سرعت بسیار بیشتری نسبت به دانشجویان کار پیدا کنید و در این حوزه فعالیت و درآمد داشته باشید.
معایب خودآموزی
خودآموزی یعنی اینکه کسی از شما پشتیبانی نمی‌کند و تمام هزینه‌ها برعهده خودتان است. در نتیجه ممکن است کمی گران تمام شود.
ندادن مدرک‌های تحصیلی که ممکن است برای بسیاری از شرکت‌ها مهم باشد یکی از معایب خودآموزی است.
ممکن است درک کردن مفاهیم عمیق برنامه نویسی بدون داشتن یک استاد کمی سخت باشد و شما درگیری بسیار زیادی با آن‌ها پیدا کنید. به همین دلیل خودآموزی برای افرادی که قصد دارند علم تئوریک بالایی داشته باشند چندان مناسب نیست.
در پایان
ما در این مقاله به صورت کامل در ارتباط با نکات مثبت و منفی هر کدام از این موضوعات صحبت کردیم و شما را با چهارچوب هر کدام آشنا کردیم. امیدواریم این مقاله توانسته باشد که حداکثر کاربرد را برای شما داشته باشد.
دیدگاه و پرسش
در حال دریافت نظرات از سرور، لطفا منتظر بمانید
در حال دریافت نظرات از سرور، لطفا منتظر بمانید