مقایسه بانک‌ها در مقابل رمز‌ارزها

در چند سال گذشته شاهد راه‌اندازی و شکوفایی فناوری بلاکچین بودیم که البته بزرگ‌ترین دستاوردی که داشته و مردم به صورت عمومی با آن آشنایی دارند همان رمز ارزها هستند، بیت‌کوین، اتریم، دوج و... جزئی از خانواده بسیار بزرگ رمز ارزها به شمار می‌آیند. اما در کنار این موارد، بلاک‌چین فناوری‌های بسیار زیاد دیگری را نیز به ارمغان می‌آورد، مواردی مثل DeFi، NFT، وب۳، متاورس و... . اما من امروز قصد دارم به صورت اختصاصی در ارتباط با رمز ارزها و مقایسه آن‌ها با روش‌های سنتی‌ برای تبادل و به صورت کلی‌تر، تعامل با مفهوم پول با استفاده از بانک‌ها صحبت بکنم.

شروع کار

مفهوم بلاک‌چین برای اولین بار در سال‌های ۱۹۸۲ توسط یک دانشمند کامپیوتر مطرح شد اما اولین قدم برای جدی گرفتن آن زمانی شروع شد که ساتوشی ناکاماتو (خالق بیت‌کوین) در سال ۲۰۰۸-۲۰۰۹ اولین نرم‌افزار خود را براساس ساختار بلاک‌چین پیاده‌سازی کرد.

در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ زمانی که بانک‌های بسیار زیادی بدهکار بودند و تصمیم به افزایش ارز‌های فیات (ارزهایی بدون پشتوانه که منجر به افزایش تورم خواهد بود) را داشتند ساتوشی ناکاماتو یک روش جدید برای استفاده از پول را برای جهانیان خلق کرد. یک روش غیر متمرکز برای استفاده از پول که به صورت دیجیتالی همگان قابلیت دسترسی و استفاده از آن را داشتند. خلق چنین پولی که بیت‌کوین نام گرفته باعث شد تا دیگر چیزی تحت عنوان ارز فیات وجود نداشته و در واقع عرضه و تقاضا به صورت درست مدیریت شود. در واقع وجود قابلیت غیر متمرکز باعث می‌شد که در شبکه جهانی آن به میزانی بیت‌کوین وجود داشته باشد که نیاز کاربران باشد. به همین دلیل در مدت زمان کوتاهی ما شاهد افزایش نرخ آن بودیم و در واقع به یکی از پر ارزش‌ترین واحد‌های پولی دنیا تبدیل شد‌ (البته بحث واحد پولی کمی پیچیده است چرا که واحدهای پولی مبتنی بر کشور یا یک مجموعه کشور خاص هستند اما بیت‌کوین به چنین معقولاتی وابسته نیست).

ساتوشی سورس کد (متن برنامه‌ای که بیت‌کوین براساس آن درست شد) را به صورت متن باز و رایگان در اختیار همگان قرار داد تا دیگران نیز بتوانند رمز ارز مورد نظر خود را داشته باشند. این دقیقا نقطه‌ای بود که دنیای جدیدی شکل گرفت. دنیایی با رمز‌ارزهای جدید که حال رقیبی جدی برای نظام پولی و سرمایه‌داری ثابت و همیشگی به حساب می‌آمد.

اما یکی از مشکلات بسیار بزرگ رمز ارزها نوسان‌های بالا آن‌ها و عدم آگاهی مردم از دلایل این نوسانات است. این موضوع باعث می‌شود تا بیت کوین نتواند بیشتر و بیشتر توسط مردم عامه مورد استفاده قرار بگیرد و روزانه از آن استفاده بکنند. مشکلی که تا زمان همه گیرتر شدن رمز ارزها می‌تواند ادامه داشته باشد.

در این مطلب قصد داریم شما را با تفاوت‌ها و محدودیت‌هایی آشنا بکنیم که نظام‌های قدیمی مانند بانک در مواجه با بیت‌کوین و دیگر رمز ارزها خواهند داشت.

رمز ارز در مقابل بانک‌ها

رمز ارز یک روش نوین برای استفاده از پول هستند. در واقع رمز ارز تمام امکاناتی که روش سنتی برای استفاده از پول در اختیارمان قرار داده را در اختیارمان قرار می‌دهد. اما همه چیز در این حالت متفاوت با حالت سنتی است. شما در دنیای رمز ارزها برای ذخیره پول‌های‌تان باید از کیف پول‌های دیجیتالی استفاده کنید. از آنجایی که تمرکز مستقیم روی رمز ارزها وجود ندارد در نتیجه میزان امنیت آن‌ها بالاتر بوده و میزان تعاملات انسانی برای انجام یک تراکنش به صورت مستقیم را کمتر می‌کند.

اما با وجود تمام نکات و ویژگی‌های مناسبی که رمز ارز به ما ارائه می‌دهد هنوز هم نتوانسته جایگزینی کامل برای بانک‌ها باشد. در حال حاضر هنوز هم بانک‌ها هستند که بیشترین میزان تراکنش‌ها را برای انجام امور مالی افراد انجام می‌دهند. بانک‌ها برای مدیریت امور مالی از یک سیستم متمرکز استفاده کرده و به نسبت کریپتوکارنسی یا رمز ارز از سرعت کمتری در انجام کارهای مختلف برخوردار است.

بیایید با کلیدی‌ترین تفاوت‌های رمز ارزها و بانک‌ها آشنایی پیدا کنیم.

دسترسی پذیری

استفاده کردن از بیشتر خدمات بانکی به صورت حضوری انجام می‌شود. البته در کشورهای پیشرفته‌تر این میزان تعامل مستقیم کمتر شده و سعی شده که به صورت اینترنتی انجام شود. اما باز هم نیاز به تعامل مستقیم به بانک وجود دارد. این موضوع باعث می‌شود که مشکلات دسترسی پذیری بوجود بیاید. شاید در جایی زندگی می‌کنید که فاصله شما از بانک‌ها زیاد است و یا شاید زمانی به صورت حیاتی به بانک نیاز داشته باشید که روز تعطیل است و بانک‌ها باز نیستند، شاید هم توانایی بیرون آمدن از خانه را به صورت کلی ندارید و یک توان‌خواه هستید.

با در نظر گرفتن این موضوعات می‌توان نتیجه گرفت که رمز ارزها میزان دسترسی پذیری بسیار بیشتری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد چرا که شما محدودیت ساعتی خاصی نداشته و در هر زمان که قصد استفاده از خدمات رمز ارزها را داشته باشید می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

استفاده از خدمات بانکی محدود

معمولا در سیستم‌های مختلف بانکی همه کاربران از یک سطح دسترسی به امکانات مختلف بانک برخوردار نیستند. به همین دلیل تبعیض‌های سیستمی بوجود آمده و افراد نمی‌توانند به صورت یکسان از امکانات مالی استفاده بکنند.

اما در دنیای رمز ارزها همه کاربران در رابطه با سطح دسترسی به امکانات مساوی هستند (فارغ از اینکه چه مقدار سرمایه در اختیار فرد است)

مشکلات امنیتی

از آنجایی که بانک‌ها از سیستم‌های متمرکز و سرور محور (سرور مشترک) استفاده می‌کنند میزان آسیب‌پذیری‌شان به نسبت سیستم‌های غیر متمرکز مانند رمز ارز و دنیای بلاک‌چین بیشتر است و در نتیجه امکان هک شدن حساب‌ها در این ساختار وجود دارد.

مالیات و محدودیت تراکنش‌ها

از آنجایی که بانک‌ها به صورت مستقیم توسط دولت‌ها کنترل می‌شوند نیاز به پرداخت مالیات از طرف کاربران برای انجام کارهای مختلف وجود دارد. همچنین برای انجام تراکنش‌ها شما یکسری محدودیت مبلغی دارید و نمی‌توانید هر میزان پولی که می‌خواهید را ارسال یا دریافت بکنید. اما در دنیای رمز ارزها از آنجایی که مدیریت متمرکز وجود ندارد چیزی تحت عنوان مالیات وجود ندارد (البته اگر سیستم‌های حکومتی صرافی‌های دیجیتالی را ملزم به این کار نکنند که البته در صورتی که این اتفاق نیز بیافتد مشکل از رمز ارزها نیست بلکه ساختار حکومت به این شکل خواهد بود). همچنین در دنیای رمز ارزها بحثی در ارتباط با محدودیت تراکنش وجود ندارد و شما می‌توانید هر چقدر که قصد دارید را برای دیگران ارسال کنید.

قابلیت بلوک شدن

وقتی که شما در بانک یک حساب دارید این حساب شما جدای از در کنترل بودن بانک، می‌تواند از طریق دادگاه نیز مورد کنترل قرار بگیرد. در نتیجه اگر حساب شما طی یک حکم دادگاه مسدود شود به هیچ کدام از پول‌های‌تان دسترسی نخواهید داشت. همانطور که گفتم رمز ارزها از سیستم غیر متمرکز استفاده می‌کنند و در نتیجه دادگاه هیچ کنترل و حتی شناختی از حساب شما نخواهد داشت.

حال با در نظر گرفتن این موضوعات رمز ارزها چه ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی را می‌توانند برای ما به ارمغان بیاورند. بیایید در رابطه با این ویژگی‌های اطلاعات بیشتری کسب کنیم.

رمز ارز: ساختار مبتنی بر بلاک‌چین (نداشتن تمرکز مستقیم و امنیت بالاتر)

رمز ارزها از ساختار مبتنی بر بلاک‌چین استفاده می‌کنند که یک ساختار غیر متمرکز است. غیر متمرکز بودن یک ساختار باعث می‌شود که ترجیحات انسانی و سازمانی در آن به کل حذف شود و کنترل کردن یک فرد در آن‌ها صورت نگیرد. از طرفی دیگر این بحث باعث می‌شود که شما در تعاملات و تراکنش‌ها ناشناس بمانید و کسی از هویت شما با خبر نشود.

از طرفی دیگر تراکنش‌ها در ساختار بیت‌کوین با امنیت بسیار بیشتری نسبت به بانک‌ها صورت می‌گیرد و در نتیجه شما از یک پرداخت ایمن می‌توانید بهره بگیرید. اگر دسته‌ای از هکرها قصد ورود به حساب کاربری شما و دزدیدن پول‌های‌تان را داشته باشد انجام این کار از طریق بانک برای‌شان بسیار آسان‌تر از رمز ارزها خواهد بود.

رمز ارز: قراردادهای هوشمند

تصور بکنید که یک برنامه تلویزیونی به شما می‌گوید که در صورت انجام یک لیست از کارها مبلغ x تومان به شما پرداخت خواهد شد. آیا هیچ ضمانتی در قبال این وعده وجود دارد؟ خیر! اما دنیای رمز ارزها بدین شکل نیست. در دنیای رمز ارزها چیزی تحت عنوان قرارداد هوشمند وجود دارد. به زبان ساده یک قرارداد هوشمند برنامه‌ای‌ست که توسط یک برنامه نویس نوشته شده و روی شبکه بلاک‌چین قرار می‌گیرد. این برنامه وظیفه دارد اگر زمانی یکسری کارها که از قبل تعیین شده، انجام شود، اجرا شده و در نتیجه براساس پاداشی که در نظر گرفته می‌شود به کاربران پاداش را اهدا کند.

در این ساختار دیگر خبری از فساد و دروغگویی وجود نخواهد داشت و می‌توان با اطمینان خاطر از اینکه چالش به موفقیت پیش خواهد رفت خود را در آن شریک کنید.

رمز ارز: نبود محدودیت حقوقی

زمانی که شما قصد ایجاد یک حساب بانکی را داشته باشید باید عضوی از آن کشور باشید و مدارک حقوقی داشته باشید در صورتی که دنیای رمز ارزها بدین صورت نیست. شما می‌توانید بدون داشتن چنین محدودیت‌هایی حساب ارزی داشته و از قابلیت‌های آن نیز استفاده بکنید.

رمز ارز: تنوع

رمز ارزهای متنوع با سیاست‌گذاری‌های مختلفی در دنیا وجود دارد که شما در هر لحظه می‌توانید پول‌های‌تان را به آن‌ها تبدیل بکنید. این امکانی‌ست که سیستم‌های پرداخت بانکی در اختیار شما قرار نخواهد داد چرا که دسترسی به تمام ارزهای دنیا در یک کشور (مخصوصا کشور ما) به سادگی نبوده و حتما نیاز است که به صرافی‌ها مراجعه شود. اما باز هم در این صورت شما قابلیت خرید هر رمز ارزی را ندارید و از طرفی دیگر قابلیت تبدیل هر میزانی که دوست داشته باشید را نخواهید داشت مگر اینکه مدارک معتبر مالی داشته باشید. در این موارد شما محدود خواهید بود که در صورت استفاده از رمز ارز دیگر چنین اتفاقی نخواهد افتاد.

در پایان

حقیقتا بحث در ارتباط با تفاوت‌های میان رمز ارزها و بانک‌ها تمامی ندارد چرا که قابلیت‌های رمز ارزها روز به روز در حال بیشتر شدن است. این در حالی‌ست که بانک‌ها همان سیستم‌های سابق را داشته و پیشرفتی در این سیستم حاصل نشده است. مطمئنا دنیای رمز ارزها در طی سال‌های آینده بسیار جذاب‌تر و پر کاربرتر از حال حاضر نیز خواهد شد.