جاوا و جاوااسکریپت هر دو زبان‌های برنامه‌نویسی محبوبی به شمار می‌آیند که برای مدت طولانی‌ست در حوزه توسعه نرم‌افزار حضور داشته و برنامه‌نویسان فعال بسیار زیادی دارند. در حالیکه این دو زبان از تشابه اسمی برخوردار هستند اما کاملا دو موجودیت مستقل دارند و به همدیگر وابستگی ندارند. در این مقاله در رابطه با کلیدی‌ترین تشابهات و تفاوت‌های این دو زبان صحبت خواهیم کرد، اما ابتدای امر بیایید بصورت جداگانه با هر کدام از این زبان‌ها آشنا شویم. پس با ما همراه باشید.
زبان برنامه‌نویسی جاوا
جاوا یک زبان چند منظوره، مبتنی بر کلاس و شئ‌گراست که برای اغلب بخش‌های توسعه نرم‌افزار می‌تواند کاربردی باشد. از جاوا برای توسعه اپلیکیشن‌های سمت سرور، موبایل، دسکتاپ، محاسبه، سخت‌افزار و بسیاری موارد دیگر استفاده می‌شود. از نقاط قوت جاوا می‌توان به سریع بودن، داشتن امنیت بالا، قابل اطمینان بودن، مدیریت خودکار حافظه، قابلیت برنامه‌نویسی چند رشته‌ای، کاملا شئ‌گرا بودن و مواردی از این دست اشاره کرد. اما به طبق هر زبان برنامه‌نویسی در کنار مزایایی که دارد می‌تواند یکسری معایب نیز داشته باشد. از جمله معایب جاوا، اشغال کردن حجم بزرگی از حافظه، طولانی بودن سینتکس و نیازمندی‌های زیاد مانند ماشین مجازی و... است.
جاوا در ابتدا توسط James Gosling در سان مایکروسیستم توسعه یافت اما بعدها به اوراکل واگذار شد. پلتفرم جاوا حاوی یک کامپایلر، یک موتور اجرایی و کتابخانه‌های متفاوت است. سه بخش اصلی یک پلتفرم جاوا عبارت است از: کیت توسعه جاوا (JDK)، ماشین مجازی جاوا (JVM) و محیط اجرایی جاوا (JRE).
JDK یا کیت توسعه جاوا چیست؟
کیت توسعه جاوا به مواردی گفته می‌شود که به ما اجازه می‌دهد تا بتوانیم اپلیکیشن‌های جاوا را در سیستم عامل‌مان اجرا کنیم. می‌توانیم این کیت توسعه را روی سیستم عامل‌های محبوب لینوکس، ویندوز و مک‌او‌اس نصب کنیم.
JVM یا ماشین مجازی جاوا چیست؟
ماشین مجازی جاوا محیط اجرایی ما را ایجاد می‌کند. JVM به ما قابلیت اجرای برنامه‌های‌مان را روی سیستم عامل‌های متفاوت بدون در نظر گرفتن خود سیستم عامل می‌دهد. از این رو جاوا به هیچ سیستم عاملی وابسته نیست. JVM خود شامل یک کامپایلر به نام JIT می‌شود که به ما قابلیت ترجمه کدها به یک زبان سطح پایین‌تر را می‌دهد تا بتوانیم کدهای‌مان را سریع‌تر اجرا کنیم.
JRE یا محیط اجرایی جاوا چیست؟
محیط اجرایی جاوا شامل کتابخانه‌ها، کلاس‌های بارگذاری شونده و البته خود JVM می‌شود. بله درست است، ماشین مجازی جاوا خود بخشی از محیط اجرایی جاوا به حساب می‌آید. محیط اجرایی جاوا با استفاده کردن از کتابخانه‌های اجرایی به ما در فرایند اجرا کردن برنامه‌های‌مان کمک می‌کند.
زبان برنامه‌نویسی جاوااسکریپت
جاوااسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی سمت کلاینت، چند منظوره، شئ‌گرا و اسکریپتی‌ست که اولین بار توسط Brandon Eich ساخته شد. تمرکز اصلی جاوااسکریپت روی محیط وب است به طوری که دنیای وب بدون جاوااسکریپت بی‌معنا می‌شود. البته جاوااسکریپت در یک دهه اخیر دامنه گستردگی خود را بسیار گسترش داد و توانست به لایه‌های دیگری چون توسعه سمت سرور نیز نفوذ کند. در حال حاضر از جاوااسکریپت در موارد زیر استفاده می‌شود:
- توسعه اپلیکیشن‌های وب (سمت کلاینت و سمت سرور)
- توسعه بازی
- توسعه اپلیکیشن‌های موبایل و دسکتاپ
- توسعه مدل‌های ساده هوش مصنوعی
- و...
جاوااسکریپت بصورت مستقیم در مرورگر اجرا شده و از این رو ما به ابزارهای مختلفی برای اجرا کردن آن نیاز نداریم. برای استفاده از جاوااسکریپت تنها کافی‌ست آن را به یک فایل HTML اضافه کنید. از مزایایی که جاوااسکریپت به ما می‌دهد می‌توانیم به مواردی مانند سریع بودن، ساده بودن، محبوبیت بالا، انعطاف‌پذیری بالا، کتابخانه‌های بسیار و... اشاره کرد. همچنین از مشکلاتی که جاوااسکریپت داشته می‌توان به نداشتن محیط توسعه یکپارچه جامع برای دیباگ‌کردن، امنیت پایین، عدم توانایی درست برنامه‌های چند رشته‌ای و... اشاره کرد.
تشابهات
به صورت کلی جاوا و جاوااسکریپت تشابهات خاصی با همدیگر ندارند. هر دو این زبان‌ها شئ‌گرا هستند و هر دو می‌توانند در فرایند توسعه وب استفاده شوند. وجود کتابخانه‌ها و ابزارهای توسعه بسیار زیاد برای هر دو نیز به عنوان تشابه می‌تواند در نظر گرفته شود. اما فارغ از این موارد تشابهات بیشتری در بین این دو مورد دیده نمی‌شود بنابراین بیایید نگاهی به تفاوت‌های‌شان بیاندازیم.
تفاوت‌ها
کلیدی‌ترین تفاوت‌های جاوا و جاوااسکریپت را می‌توانید در لیست زیر مشاهده کنید:
- جاوا یک زبان کامپایلی است در حالی که جاوااسکریپت زبانی‌ست تفسیری. از این رو هر کدام از این موارد در فرایند اجرا شدن رویکرد متفاوتی را پیش می‌گیرند.
- جاوا زبانی‌ست که بیشتر برای سمت سرور مورد استفاده قرار می‌گیرد در حالیکه جاوااسکریپت و هدف اصلی آن توسعه سمت کلاینت یا کاربر است.
- بررسی نوع داده‌ای در جاوا به صورت استاتیک انجام می‌شود به همین دلیل خطا نوع داده‌ای در زمان اجرا برای جاوا کمتر است. اما جاوااسکریپت از حالت پویا یا داینامیک استفاده می‌کند و نوع‌های داده‌ای در زمان اجرا تعیین می‌شوند. به همین دلیل مشکلات runtime در جاوااسکریپت بیشتر است.
- محیط اجرایی جاوا یک ماشین مجازی مخصوص به خود است اما جاوااسکریپت روی هر مرورگری اجرا خواهد شد. به همین دلیل جاوا از میزان سنگینی بیشتری (حجم) برخوردار بوده و ملزومات بسیار بیشتری نسبت به جاوااسکریپت برای اجرا شدن دارد.
- امنیت در جاوا به نسبت جاوااسکریپت بیشتر بوده و به لحاظ اجرا شدن مشکلات کمتری را باعث می‌شود.
- جاوا از حالت برنامه‌نویسی چندرشتهای پشتیبانی می‌کند در صورتی که جاوااسکریپت برای فرایندهای Single Thread یا تک رشته‌ای مورد استفاده قرار گرفته و نمی‌تواند برنامه‌های چندرشتهای را اجرا کند. البته تیم توسعه نودجی‌اس در حال افزودن ویژگی‌هایی برای حل این مشکل نیز هستند.
- تقریبا هر دو زبان به لحاظ اجرایی مستقل عمل می‌کنند اما جاوااسکریپت برای اجرا شدن نیاز به یک سند HTML دارد که اجرا شود در غیر اینصورت طبیعی نیست اگر بخواهیم به صورت مستقیم در مرورگر از آن استفاده کنیم.
در پایان
جاوا و جاوااسکریپت هر دو مزایا و معایب خاص خود را دارند. هدف این مطلب نیز مقایسه کردن جاوا و جاوااسکریپت به این لحاظ که بگوییم کدام بهتر است نسبت به کدام نبوده چرا که هر کدام از این موارد استفاده منحصر به فردی داشته و نیاز به تصمیم‌گیری شما دارد. برای مثال آیا قصد توسعه رابط کاربری را دارید؟ خب جاوا انتخاب معقولانه‌ای نخواهد بود. یا مثلا قصد توسعه اپلیکیشن‌های چند رشته‌ای را دارید؟ خب جاوااسکریپت انتخاب معقولانه‌ای نیست.
امیدواریم در تصمیم‌گیری برای انتخاب یکی از این دو مورد موفق عمل کرده و بعدا دچار پشیمانی نشوید.
دیدگاه و پرسش
در حال دریافت نظرات از سرور، لطفا منتظر بمانید
در حال دریافت نظرات از سرور، لطفا منتظر بمانید